จีนประกาศใช้กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัว รักษาสิทธิประโยชน์โดยชอบด้วยกฎหมายในอินเตอร์เน็ตสาธารณะ

เมื่อวันที่ 20 สิงหาคมที่ผ่านมา คณะกรรมการประจำสภาผู้แทนประชาชนแห่งชาติจีนซึ่งเป็นองค์การบัญญัติกฎหมายของจีนได้ลงมติผ่านกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัว นับเป็นกฎหมายฉบับแรกของจีนที่เกี่ยวกับการคุ้มครองข้อมูลส่วนตัว ได้กำหนดคำจำกัดความและกฎเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องอย่างชัดเจน กำหนดรายละเอียดถึงการเก็บข้อมูลส่วนตัวที่ไวต่อความรู้สึก เช่น ข้อมูลหน้าตา เป็นต้น และเน้นว่าห้ามเก็บข้อมูลส่วนตัวเกินควร กำหนดระเบียบเกี่ยวกับการจัดตั้งอุปกรณ์เก็บข้อมูลภาพและวินิจฉัยสถานะตัวบุคคลในสถานที่สาธารณะ

ปีหลังๆ มานี้ พร้อมไปกับการพัฒนาเทคโนโลยีต่างๆ เช่น บิ๊กดาต้า เวทีทางอินเตอร์เน็ตบางแห่งเริ่มมีพฤติกรรมเก็บข้อมูลของผู้ใช้อินเตอร์เน็ตโดยพลการ ซึ่งมีผลกระทบอย่างมากต่อประชาชนทั่วไป กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวจะกำหนดข้อระเบียบต่อพฤติกรรมเก็บข้อมูลส่วนตัว มอบสิทธิรับรู้และสิทธิตัดสินใจให้กับตัวบุคคลในการจัดการข้อมูลส่วนตัว เพื่อคุ้มครองสิทธิประโยชน์ของข้อมูลส่วนตัว ก่อตั้งระบบกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัว

นายหยาง เหอชิ่ง รองผู้อำนวยการสำนักงานกฎหมายเศรษฐกิจ ภายใต้การกำกับดูแลของคณะกรรมการกฎหมายแห่งคณะกรรมการประจำสภาผู้แทนประชาชนแห่งชาติจีนระบุว่า “การแจ้งให้ทราบ” กับ “การยอมรับเห็นชอบ” เป็นข้อบังคับส่วนสำคัญในการคุ้มครองข้อมูลส่วนตัว

กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวกำหนดว่า เมื่อจัดเก็บข้อมูลส่วนตัวควรแจ้งให้ตัวบุคคลทราบอย่างเต็มที่และต้องได้รับความเห็นชอบจากตัวบุคคล ผู้ที่จัดเก็บข้อมูลส่วนตัวนั้น จะปฏิเสธไม่ให้บริการหรือผลิตภัณฑ์แก่ตัวบุคคลไม่ได้เนื่องจากมีเหตุผลที่ว่า ตัวบุคคลไม่เห็นด้วยให้เปิดเผยข้อมูลส่วนตัว

นอกจากนี้ กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวยังได้มอบสิทธิถอนกลับความเห็นชอบด้วย ซึ่งหลังจากตัวบุคคลถอนกลับความเห็นชอบแล้ว ผู้จัดเก็บข้อมูลส่วนตัวควรรีบหยุดพฤติกรรมจัดการข้อมูลส่วนตัวหรือตัดข้อมูลส่วนตัวออก

เนื่องจากการดำเนินชีวิตในสังคมปัจจุบันมีความสลับซับซ้อนมากกว่าอดีต สถานที่ที่ต้องการจัดเก็บข้อมูลส่วนตัวนั้นมีมากมาย นายหยาง เหอชิ่งระบุว่า กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวยังได้กำหนดถึงสภาวะพิเศษที่จัดเก็บข้อมูลส่วนตัวอย่างชอบด้วยกฎหมายโดยไม่ต้องได้รับความเห็นชอบจากตัวบุคคลอีกด้วย

ปีหลังๆมานี้ ร้านค้าต่างๆได้ใช้วิธีการรวบรวมข้อมูลส่วนตัวแล้ววิเคราะห์เพื่อทำการค้าขายแบบเอาเปรียบลูกค้า เช่น สินค้าเดียวกันที่วางขายในเวทีเดียวกัน ถ้าเป็นลูกค้าเก่า ราคาอาจจะสูงกว่าลูกค้าใหม่ หรือการให้บริการเดียวกันแก่ลูกค้า หากเป็นลูกค้าเก่าอาจจะได้ราคาสูงกว่าลูกค้าใหม่ สภาพดังกล่าวนี้ได้รับการวิพากษ์วิจารณ์

นายหยาง เหอชิ่ง รองผู้อำนวยการสำนักงานกฎหมายเศรษฐกิจของคณะกรรมการกฎหมายแห่งคณะกรรมการประจำสภาผู้แทนประชาชนแห่งชาติจีนระบุว่า มีวิสาหกิจบางแห่งได้พิจารณาข้อมูลของผู้บริโภคต่างๆ เช่น สภาวะเศรษฐกิจ และความเคยชินในการบริโภค เป็นต้น มีการปฏิบัติไม่เหมือนกันเกี่ยวกับการให้ราคาที่ต่างกัน การกระทำดังกล่าวนี้ได้ฝ่าฝืนหลักการความซื่อสัตย์น่าเชื่อถือ ล่วงละเมิดสิทธิของผู้บริโภคซึ่งผู้บริโภคต่างมีสิทธิ์ได้รับการซื้อขายอย่างเสมอภาค ควรได้รับการห้ามทางกฎหมาย

กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวได้กำหนดอย่างชัดแจ้งว่า ผู้ใช้ข้อมูลส่วนตัวดำเนินการตัดสินแบบอัตโนมัติ ต้องให้หลักประกันต่อความโปร่งใสของการตัดสินและความเที่ยงธรรมของผล ไม่ควรปฏิบัติไม่เสมอภาคด้านราคาสินค้าเนื่องจากเงื่อนไขแต่ละคนไม่เหมือนกัน

พร้อมกับการใช้อินเตอร์เน็ตอย่างต่อเนื่อง สังคมออนไลน์ได้เกิดปัญหาต่างๆขึ้น เช่น ความรุนแรงทางอินเตอร์เน็ตที่ล่วงละเมิดสิทธิประโยชน์ชอบด้วยกฎหมายของเยาวชน และการหลอกลวงทางอินเตอร์เน็ต เป็นต้น กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวได้ถือข้อมูลส่วนตัวของเยาวชนอายุต่ำกว่า 14 ปีเป็นข้อมูลที่ไวต่อความรู้สึก เรียกร้องให้ผู้จัดเก็บข้อมูลส่วนตัวกำหนดกฎเกณฑ์โดยเฉพาะต่อข้อมูลส่วนตัวเหล่านี้

สำหรับเรื่องนี้ นายหยาง เหอชิ่งกล่าวว่า เยาวชนที่อายุต่ำกว่า 14 ปี ทั้งจิตใจและสรีระร่างกายต่างยังไม่สุกงอม ความสามารถในการรับรู้และความสามารถที่ควบคุมพิจารณาตัดสินด้วยตัวเองยังอ่อนแอ ง่ายที่จะถูกชักจูงจากการจำหน่าย เมื่อเผชิญหน้ากับสภาพถูกละเมิดสิทธิประโยชน์ชอบด้วยกฎหมายซึ่งเกี่ยวพันถึงข้อมูลส่วนตัวนั้น ขาดความสามารถป้องกันตัวเองอย่างเต็มที่ ฉะนั้น เพื่อคุ้มครอสิทธิประโยชน์เกี่ยวกับข้อมูลส่วนตัวและสุขภาพแข็งแรงของเยาวชนที่อายุต่ำกว่า 14 ปี กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวได้กำหนดว่าข้อมูลส่วนตัวของเยาวชนต่ำกว่า 14 ปีเป็นข้อมูลไวต่อความรู้สึก ต้องได้รับการคุ้มครองอย่างเข้มงวด

กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวของจีนยังกำหนดว่า ไม่ว่าองค์การใด บุคคลใด ล้วนห้ามเก็บรวบรวม ใช้ ดัดแปลงรูป ถ่ายทอดข้อมูลส่วนตัวอย่างผิดกฎหมาย ห้ามขาย เสนอหรือเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวอย่างผิดกฎหมาย

สำหรับเวทีให้บริการทางอินเตอร์เน็ตสำคัญ มีผู้ใช้บริการจำนวนมหาศาล การจัดการข้อมูลส่วนตัวมีความสลับซับซ้อน กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวได้กำหนดภาระหน้าที่พิเศษของเวทีเหล่านี้ เช่นจัดตั้งระบบคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวให้สมบูรณ์ ประกาศรายงานเกี่ยวกับการคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวเป็นประจำ เพื่อรับการกำกับดูแลจากสังคม

กฎหมายดังกล่าวนี้ยังได้เพิ่มเติมภาระหน้าที่กำกับดูแลของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพิ่มความเข้มงวดในการลงโทษพฤติกรรมฝ่าฝืนกฎหมาย คือ ให้หน่วยงานที่ปฏิบัติหน้าที่คุ้มครองข้อมูลส่วนตัว เมื่อพบเห็นการจัดเก็บข้อมูลส่วนตัวมีความเสี่ยงค่อนข้างมากหรือว่าเกิดเหตุการณ์ความปลอดภัยเกี่ยวกับข้อมูลส่วนตัวขึ้น จะนัดคุยกับเจ้าหน้าที่คนสำคัญหรือนิติบุคคลขององค์การจัดการข้อมูลส่วนตัว

สำหรับการใช้งานจัดเก็บข้อมูลส่วนตัวแบบผิดกฎหมาย จะสั่งให้ปิดเป็นชั่วคราวหรือต้องหยุดให้บริการถ้าปฏิเสธดำเนินการแก้ไขและจะปรับเงินไม่เกิน 1 ล้านหยวนด้วย สำหรับเจ้าหน้าที่รับผิดชอบโดยตรงจะปรับเงินเป็นจำนวนระหว่าง 1 หมื่นหยวนถึง 1 แสนหยวน ซึ่งกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวดังกล่าวนี้ของจีน จะเริ่มประกาศใช้ตั้งแต่วันที่ 1 พฤศจิกายน ปี 2021 เป็นต้นไป