เช็งเม้ง-เทศกาลสะท้อนทัศนะต่อชีวิตและความตายของคนจีน (1)

เทศกาล “ชิงหมิงหรือเช็งเม้ง” ปีนี้ตรงกับวันที่ 4 เมษายน คำว่า "ชิงหรือเช็ง" หมายถึง สะอาด บริสุทธิ์ และ "หมิงหรือเม้ง" หมายถึง สว่าง รวมแล้วหมายความถึง ช่วงเวลาแห่งความแจ่มใส รื่นรมย์

เช็งเม้งเป็นทั้งเทศกาลและฤดูกาล ในบรรดา 24 ฤดูกาลตามสภาพอากาศแต่ดั้งเดิมของจีน มีเช็งเม้งเพียงฤดูกาลเดียวที่กำหนดให้เป็นเทศกาลและเป็นวันหยุดประจำปีด้วย

ในสมัยโบราณของจีน วันเช็งเม้งมีความสำคัญเทียบเท่ากับตรุษจีน ซึ่งเป็นเทศกาลสำคัญที่สุดของคนจีน เหตุใดที่คนจีนจึงให้ความสำคัญกับวันเช็งเม้งมากเช่นนี้ น่าจะเป็นเพราะว่าเทศกาลนี้ สามารถสะท้อนทัศนะต่อชีวิตและความตายของคนจีน

วันเช็งเม้งเป็นเทศกาลแห่งฤดูใบไม้ผลิ อากาศคลายความหนาวเย็นลง เริ่มเข้าสู่ความอบอุ่น มีบรรยากาศสดชื่น ท้องฟ้าใสสว่าง เทศกาลนี้จึงถูกตั้งชื่อว่า “วันชิงหมิง” ซึ่งมีความหมายว่า “อากาศแจ่มใส ท้องฟ้าสดใส”

ประเพณีที่สำคัญมากที่สุดของของชาวจีน คือ ไหว้บรรพบุรุษที่สุสาน เป็นการแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ และเมื่อไหว้บรรพบุรุษเสร็จ ก็จะพากันไปเที่ยวต่อเพื่อสัมผัสอากาศที่อบอุ่น และพลังแห่งชีวิตในฤดูใบไม้ผลิ

หลายคนอาจสงสัยว่า การไหว้บรรพบุรุษรำลึกถึงความตายกับการท่องเที่ยวอย่างเฮฮาสนุกสนาน เป็นบรรยากาศที่ตรงกันข้าม ทำไมจึงเป็นประเพณีของวันเช็งเม้งด้วยกัน เรื่องนี้คงต้องย้อนทบทวนความเป็นมาของวันเช็งเม้ง

วันเช็งเม้งหรือชิงหมิง ที่คนจีนฉลองกันในทุกวันนี้ที่จริงมาจากการหลอมรวมประเพณีนิยมอีก 2 เทศกาลในสมัยโบราณของจีน คือ วันซ่างซื่อและวันหานสือ