ปรัชญาเล่าจื๊อ : เน้นการดำเนินชีวิตตามหลักธรรมชาติ (1)

จวงจื๊อ นักปรัชญาผู้สืบทอดหลักปรัชญาของเล่าจื๊อเคยเล่าเรื่องต้นไม้ไร้ประโยชน์ว่า

ครั้งหนึ่ง ช่างไม้คนหนึ่งพาลูกศิษย์เดินทางไปยังรัฐฉี ระหว่างทาง เจอต้นไม้ยักษ์ต้นหนึ่งที่อยู่ข้างวัดเทพเจ้าที่ดิน ต้นไม้นี้มีลำต้นที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางหลายสิบเมตร มีความสูงเท่าภูเขา มีกิ่งก้านที่ให้เงาร่มแก่ปศุสัตว์หลายพันตัว มีคนจำนวนมากเดินทางมาบูชาต้นไม้นี้ แต่ช่างไม้ดังกล่าวกลับเดินผ่านเฉย โดยไม่มองต้นไม้นี้แม้แต่สายตาเดียว ลูกศิษย์ของช่างไม้คนนี้กลับรู้สึกตื่นตาตื่นใจกับต้นไม้นี้อย่างมาก โดยเดินเข้าใกล้และเพ่งพินิจอย่างละเอียด จากนั้น ก็วิ่งไปตามเจ้านายและถามว่า หลังจากมาฝึกงานกับท่าน ยังไม่เคยเจอต้นไม้ที่ดีเช่นนี้ แต่ทำไมท่านเดินผ่านเฉย ไม่มองต้นไม้นี้แม้สายตาเดียว ช่างไม้ตอบว่า ไม้ของต้นไม้นี้ใช้ประโยชน์อะไรก็ไม่ได้ หากนำไปต่อเรือ เรือจะจมลงไปในน้ำ หากนำไปทำเป็นโลงศพ โลงศพจะผุพังง่าย หากนำไปทำเป็นภาชนะ ภาชนะจะเสื่อมเสียง่าย สรุปได้ว่า ไม้ของต้นไม้นี้ใช้ประโยชน์อะไรไม่ได้เลยทั้งสิ้น และนี่ก็เป็นสาเหตุที่ทำไมต้นไม้นี้อยู่ได้นานขนาดนี้ ปัญญาของต้นไม้นี้อยู่ที่ไร้ประโยชน์ หรือ พูดในอีกมุมหนึ่งว่า มันอยู่ตามหลักธรรมชาติ

จากหลักปรัชญาที่ให้ดำเนินชีวิตตามหลักธรรมชาติ เล่าจื๊อแสดงความคิดเห็นว่า ต้องรู้จักความอ่อนโยน ใช้ความอ่อนโยนพิชิตความเข้มแข็ง ยุคที่เล่าจื๊ออาศัยอยู่ มีสงครามเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้น สงครามจึงกลายเป็นประเด็นสำคัญของนักปรัชญา และความคิดต่อต้านสงครามกลายเป็นกระแสหลักในยุคนั้น เช่น ซุนจื่อ ผู้เขียนพิชัยสงครามอันโด่งดังไปทั่วโลกในสมัยนั้นยังแสดงความคิดเห็นว่า รบร้อยชนะร้อย ยังไม่นับว่าประเสริฐสุด การศึกที่ชนะโดยมิต้องรบ จึงนับเป็นเลิศเหนือกว่าทั้งปวง ขงจื๊อ นักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่สนับสนุนให้บริหารประเทศบนพื้นฐานรักประชาชนทั่วไป โม่จื๊อ นักคิดในสมัยเดียวกันก็ประณามการทำสงคราม และเรียกร้องให้คนในสังคมต้องรักกัน